Pengetahuan & Kemahiran Bahasa SPM

Pengetahuan dan Kemahiran Bahasa (SPM)

Membina Ayat

1.       Dalam peperiksan, apek membina ayat dikemukakan sebagai Soalan 3 (a).

2.       Soalan ini memperuntukkan enam markah.

3.       Terdapat tiga bentuk soalan membina ayat iaitu :

i.                     Membina satu ayat daripada setiap perkataan / frasa dalam pasangan kata yang dibenarkan

ii.                   Membina satu ayat daripada setiap perkataan /frasa yang dibenarkan

iii.                  Membina dua ayat daripada setiap perkataan /frasa yang diberikan

4.       Ayat yang dibina mestilah gramatis dan lengkap dari segi subjek dan predikat.

5.       Ayat tersebut metilah menggambarkan maksud perkataan yang diberi

6.       Jika ayat tersebut terdiri daripada ayat perintah atau ayat Tanya.  Ayat tersebut mestilah dibina dalam bentuk ayat cakap ajuk.

7.       Pelajar tidak boleh menambah imbuhan atau membuang imbuhan pada perkataan yang diberikan.

8.       Elakkan sebarang kesilapan ejaan atau bahasa semasa membina ayat

9.       Perkataan tersebut tidak boleh digunakan sebagai peribahasa atau nama khas.

Contoh Kesalahan Membina Ayat

1.       Ayat tidak gramatis : (membina ayat daripada perkataan perniagaan)

-          Agar perniagaan anak sulungnya itu diberkati Allah.

ULASAN : Ayat itu tidak gramatis kerana hanya mempunyai keterangan predikat sahaja. 

Ayat yang betul ialah :

-          Haji Hashim berdoa agar perniagaan anak sulungnya itu diberkai Allah.

2.       Ayat tidak menggambarkan makna yang jelas. (perkataan mengincar / [membidik]

-          Kami tidak tahu bahawa perkataan mengincar memang wujud dalam bahasa Melayu.

ULASAN : Ayat tersebut tidak mengambarkan makna yang jelas.

Ayat yang betul ialah :

-          Pemanah itu mengincar  sasaranya sebelum melepaskan anak panah itu.

3.       Ayat tidak tepat : perkataan peluang)

-          Gunakan peluang itu dengan sebaik-baiknya.

ULASAN : Ayat itu dianggap tidak tepat dalam peperiksan kerana tidak diungkapkan dalam cakap ajuk.

  Ayat yang betul ialah :

-          “Gunakanlah peluang itu dengan sebaik-baiknya ,”. Kata Cikgu Lim kepada Sue.

4.       Menambah imbuhan : (perkataan tembak)

-“Mengapakah awak menembak tupai itu?” soal Puan Goh kepada suaminya.

ULASAN : Ayat itu salah kerana perkatan tembak telah ditambah dengan imbuhan awalan meN- menjadi menembak

Ayat yang betul ialah :

-          “Mengapakah awak tembak tupai itu?” soal Puan Goh kepada suaminya.

5.       Kesalahan ejaan : (perkataan perasaan)

-          Kata-katanya itu telah mengguris perasaan ibunya .

ULASAN : Ayat itu terjejas kerana terdapat kesalahan ejaan pada perkataan mengguris. Perkataan yang betul ialah menggores.

6.       Perkataan digunakan sebagai peribahasa: (perkataan meletakkan )

-          Perbuatannya yang menunggang motosikal dengan laju itu seperti meletakkan pinggan di dalam singki.

ULASAN : Ayat itu tidak diterima kerana perkataan meletakkan digunakan sebagai peribahasa. 

Ayat yang betul ialah :

-          Selepas makan, adik meletakkan pinggang di dalam singki.

7.       Perkataan yang digunakan sebagai nama khas: (perkataan pertahanan)

-          Beliau bekerja di Kementerian Pertahanan.

ULASAN : Ayat itu tidak diterima kerana perkataan pertahanan digunakan sebagai nama khas.  Ayat yang betul ialah :

-          Kerajaan Malaysia telah membeli kapal selam untuk memperkuat pertahanan Negara.

PRAKTIS 1

Tulis satu ayat bagi tiap-tiap frasa di bawah ini untuk menunjukkan  bahawa anda faham akan maksud dan penggunaannya.  Anda tidak boleh menambah imbuhan, menukarkan imbuhan, atau menggunakan frasa itu sebagai peribahasa atau nama khas.

i.                     membuat perkiraan

ii.                   mengenal pasti

iii.                  mengambil alih

iv.                 mencari gali

v.                   kadar kematian

vi.                 wabak selsema

vii.                suhu badan

viii.              gaya hidup sihat

ix.                 badan korporat

x.                   permis perniagaan

PRAKTIS 2

Tulis satu ayat bagi setiap perkataan dalam pasangan perkataan di bawah ini supaya jelas menunjukkan bahawa anda faham akan maksud dan penggunaannya.  Anda tidak boleh menambah imbuhan, menukarkan imbuhan, atau menggunakan frasa itu sebagai peribahasa atau nama khas.

i.                     jurang – jerang

ii.                   kerang – karang

iii.                  juling - julang

PRAKTIS 3

Tulis satu ayat bagi tiap-tiap perkataan di bawah ini untuk menunjukkan  bahawa anda faham akan maksud dan penggunaannya.  Anda tidak boleh menambah imbuhan, menukarkan imbuhan, atau menggunakan frasa itu sebagai peribahasa atau nama khas.

i.                     gila-gilaan

ii.                   kecil-kecilan

iii.                  habis-habisan

iv.                 besar-besaran

v.                   mati-matian